کامل‌ترین توضیحات درباره پیچ گوشتی و تمام اصطلاحات مربوط به آن
حتماً همه شما با پیچ گوشتی آشنایی دارید یا حدأقل نوع دستی آن را دیده‌اید. این پیچ گوشتی‌ها قِدمت بسیار زیادی دارند؛ به طوریکه گفته می‌شود در قرن 15 میلادی در فرانسه و آلمان، از آن استفاده می‌شد. اما پیشرفت تکنولوژی، مانند اغلب وسایل دیگر، روی این ابزار هم تأثیر گذاشته و تغییراتی در آن به وجود آورده است. وظیفه اصلی پیچگوشتی، باز و بسته کردن انواع پیچ‌هاست. علاوه بر اینکه پیچ گوشتی‌ها در صنایع مختلف کاربرد دارد، در همه خانه‌ها هم وجود داشته و در بسیاری از کارهای خانگی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس بهتر است به خوبی، با این ابزار و انواع آن، بیشتر آشنا شویم.
خصوصیات کلی پیچ گوشتی ها
پیچ گوشتی‌ها معمولاً از سه قسمت تشکیل شده‌اند: یک بدنه، میله و سر میله. پیچ گوشتی‌های مختلف، ممکن است میله‌هایی با شکل و جنس مختلف داشته باشند. این قسمت، معمولاً از جنس‌های تیتانیوم، استیل ضد زنگ، فولاد، CVM و غیره ساخته می‌شود.
میله پیچگوشتی، باید مقاومت بالایی داشته باشد تا بر اثر فشار تغییر شکل ندهد یا خم نشود. دسته پیچ گوشتی‌ها، جنس‌های مختلفی دارد، آنها می‌تواند چوبی، فلزی یا پلاستیکی باشند. ارگونومی این قسمت، بسیار مهم است. معمولاً سازندگان این قسمت را با فرو رفتگی و برآمدگی می‌سازند تا زمان استفاده، لیز نخورند و کار کردن با آنها راحت‌تر باشد.
برخی از پیچ گوشتی‌ها، دارای یک بند به نام بند اطمینان هستند که دور مچ دست پیچیده می‌شود. اگر در ارتفاع کار می‌کنید، این بند، برایستان بسیار ضروری است.
ممکن است بپرسید، بین این همه از پیچ گوشتی‌ها، کدام را باید انتخاب کرد؟ پیچگوشتی مناسب، با توجه به نوع پیچ انتخاب می‌شود.
انواع پیچ گوشتی
پیچ گوشتی‌ها را معمولاً با توجه به نوع سری یا کارایی آن نام گذاری می‌گنند. در ادامه با انواع پیچگوشتیها بیشتر آشنا می‌شویم.
دسته بندی پیچ گوشتی‌ها بر اساس نوع پیچ:
پیچ گوشتی دو سو یا تخت:
پیچ‌هایی که سر آنها دو گوشه دارد و مخصوص پیچ‌های دو سو است. این وسیله، ساده‌ترین نوع پیچگوشتی است.
پیچ گوشتی تخت کابینتی:
این پیچ گوشتی‌ها برای باز و بسته کردن پیچ‌هایی استفاده می‌شود که در سوراخ‌هایی دقیقاً هم اندازه قطر پیچ قرار دارند. سر این پیچ‌ها در داخل چوب فرو می‌روند و روی چوب نمی‌مانند. فرق این پیچگوشتیها، با پیچ‌‌گوشتی‌های تخت معمولی، بدنه باریک‌تر و هم اندازه سر میله است.
پیچ گوشتی فیلیپس:
سری این پیچگوشتی، شبیه شکل ضربدر است. این پیچ‌ها قدرت تحمل نیروی گشتاور بیشتری را داشته و می‌توانند اتثال محکم‌تری را پدید آورند.
پیچ گوشتی چهار سو:
این پیچگوشتی نوعی از پیچ گوشتی‌های فیلیپس است. برآمدگی سر این پیچ گوشتی‌ها به صورت به علاوه بوده و دارای چهار گوشه است. این پیچ گوشتی‌ها به دلیل سطح تماس بیشتر، امکان کنترل بیشتری به پیچ می‌دهند.
پیچ گوشتی‌های ستارهای، خورشیدی:
سر این پیچ گوشتی‌ها، شش ضلع داشته و مخصوص پیچ‌هایی است که یک حفره به شکل ستاره شش پر دارد.
پیچ گوشتی آلن:
سری این پیج گوشتی، مانند آچار آلن است؛ یعنی به جای اینکه برآمده باشد، دارای فرو رفتگی به شکل یک شش ضلعی است. این وسیله، یکی از کارآمدترین ابزارها برای باز و بسته کردن پیچ‌های شش گوشه است.
پیچ گوشتی مربعی شکل:
سری این پیج گوشتی به شکل مربع و چهار گوشه است.
پیچ گوشتی های سه پر:
در دستگاه‌های حساسی مانند انواع کنسول‌های بازی یا بسیاری از لوازم برقی دیگر از پیچ‌های سه گوش برای اتصال محفظه‌های بیرونی استفاده می‌شود. این پیچگوشتی برای باز و بسته کردن پیچ های سه پر استفاده می‌شود.
پیچ گوشتی‌های ترک متر:
سر این پیچ گوشتی‌ها شش ضلعی است و به همین دلیل، اغلب آن را با پیچگوشتی ستارهای اشتباه می‌گیرند. این پیچ گوشتی برای باز وبسته کردن پیچ‌ها با یک گشتاور مشخص مناسب است. یعنی برای گشتاور بیشتر از یک مقدار مشخص، نا کارآمد است. به بیانی دیگر، این پیچ گوشتی‌ها، دارای یک کلاچ هستند که در صورت وارد کردن نیرویی بیشتر از نیروی مشخص شده، از آن می‌کاهد.
پیچ گوشتی‌های 90 درجه:
این پیچگوشتی، دارای دو مدل جغجغه‌ای و معمولی است. در پیچگوشتی زاویه بین دسته و بدنه میله، 90 درجه است به همین دلیل از این پیچ گوشتی، در جاهایی استفاده می‌شود که فضای کافی برای استفاده مستقیم از پیچ گوشتی وجود نداشته باشد. جاهایی مانند فضای بین دو دیوار یا کمد.
پیچ گوشتی‌های تا شو:
در این پیچ گوشتی‌ها می‌توان میله را خم کرده و در کنار دسته قرار داد. با این کار حجم آن کم شده و جای کمتری را اشغال خواهد کرد.
پیچ گوشتیهایی با نوک آهنربایی:
همانطور که از نامش هم پیداست، این پیچ گوشتی‌ها در نوک خود یک آهنربا دارند که این آهنربا، باعث می‌شود نوک پیچگوشتی و پیچ، بیشتر به هم بچسبد و کار با آن راحت‌تر شود. استفاده از این ابزار، در زمانیکه باید از پیچ‌های کوچک استفاده شود، بسیار رایج است.
پیچ گوشتی های همه کاره:
در این پیچ گوشتی‌ها، یک بدنه و یک میله متصل به هم وجود ندارد، این وسیله، به صورت یک بدنه و چندین میله جدا فروخته می‌شود. هر یک از میله‌ها، شکل جداگانه‌ای دارند و برای کار با انواع پیچ، مناسب هستند. این پیچ گوشتی‌ها، نیاز شما را به داشتن و حمل تعداد زیادی پیچ گوشتی برطرف می‌کند.
پیچ گوشتی‌های مشتی:
این پیچ گوشتی‌ها، اندازه بسیار کوچکی دارند. می‌توان گفت طول آنها حدوداً نصف پیچ گوشتی‌های معمولی است. استفاده از این ابزار برای کارهای کوچکتر و کارهایی که فضای کافی برای استفاده پیچ گوشتی دسته بلند نیست، رایج است. این پیچ گوشتی‌ها یک مدل جغجغه‌ای دارد که کارایی و قدرت این وسیله را بسیار بیشتر کرده است.
پیچ گوشتی‌های با دسته T
کمی قبل توضیح دادیم که یک پیچ گوشتی خوب باید بتواند نیروی گشتاور خوبی به پیچ وارد کند. دسته بلند و T مانند این ابزار هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد. این وسیله، اندازه بزرگتری نسبت به دیگر پیچ گوشتی‌ها دارد و برای کارهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله، نیز دارای دو نوع جغجغه‌ای و معمولی است.
پیچگوشتی ساعتی:
این پیچ گوشتی‌ها، بیشتر برای باز و بسته کردن پیچ‌های ظریف استفاده می‌شود. نوک میله‌های این پیچ گوشتی، مستقل از بدنه می‌چرخد و این ویژگی، کار با پیچ‌های ریز را بسیار آسان کرده است.
پیچگوشتی تقویت پذیر:
در انتهای دسته این پیچ گوشتی، یک محفظه، برای نگهداری آچار تعبیه شده است. این کار، برای این بود که به احتمال زیاد، هنگامی که به سفت کردن پیچ یا باز کردن یک پیچ بسیار سفت نیاز دارید، احتمالاً به یک آچار نیاز پیدا کنید.
دسته بندی پیچ گوشتی‌ها بر اساس عایق:
پیچ گوشتی‌های ترمینالی: از این پیچ گوشتی‌ها، برای کار در حضور جریان برق استفاده می‌شود. در این پیچ گوشتی‌ها علاوه بر بدنه، بدنه میله هم با پوششی از جنس عایق پوشیده شده است.
پیچ گوشتی‌های معمولی: برای کار در شرایط معمولی و در نبود جریان برق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دسته بندی پیچ گوشتی‌ها بر اساس ضربه پذیری:
در انتهای پیچ گوشتی‌های ضربه‌ای یا چکش خوار، یک قطعه آهنی وجود دارد که به صورت یک نواخت به خود میله پیچ متصل است. نیروی حاصل از ضربه، باعث ایجاد یک گشتاور ناگهانی می‌شود که به کمک آن می‌توان انواع پیچ را باز کرد. با ضربه زدن به انتهای این وسیله، می‌توانید به سطح مورد نظر، نیرو وارد کنید و کارهایی مثل کنده کاری انجام دهید. این پیچ گوشتی خود به سه گروه تقسیم بندی می‌شود:
- پیچ گوشتی‌های چکش خوار تشتکی
- پیچ گوشتی‌های چکش خوار فولادی
- پیچ گوشتی‌های چکش خوار معمولی
تقسیم بندی پیچ گوشتی ها بر اساس سایز:
سایز پیچگوشتیها را معمولاً با توجه به اندازه حفره پیچ، نام گذاری می‌کنند. مثلاً پیچ گوشتی 4 میلیمتری، برای باز و بسته کردن پیچ‌هایی با شیار 4 و 5 میلیمتری مناسب است.
اندازه پیچ گوشتی‌های چهار سو با واحدی به نام PH بیان می‌شود. سایز این پیچ گوشتی‌ها از PH0 شروع شده و تا PH3 ادامه می‌یابد.
دسته بندی پیچ گوشتی ها، بر اساس نوع منبع تغذیه
پیچ گوشتی‌های ساده:
این پیچ گوشتی‌ها با استفاده از نیروی دست کار می‌کنند.
پیچ گوشتی‌های جغجغه‌ای:
پیچ گوشتیهایی که با کمک سیستم چرخ جغجغه، پیچ را می‌چرخاند. این وسیله، قابل چرخیدن فقط در یک جهت را دارد. یعنی با چرخیدن در یک جهت، باعث شل یا سفت شدن پیچ می‌شود اما با چرخیدن در جهت مقابل، هیچ تغییری در پیچ به وجود نخواهد آمد. این یک مزیت بسیار خوب است و به کاربر این امکان را می‌دهد تا بدون عوض کردن جهت چرخش دست آن را باز یا بسته کند. ایپ پیچ گوشتی‌ها، معمولاً دارای چند میله قابل تعویض است.
اگر برای کارهای متوسط از پیچگوشتی استفاده می‌کنید، پیچ گوشتی جغجغه‌ای بسیار گزینه مناسبی است. اما اگر حجم کاریتان زیاد است، بهتر است از پیچ گوشتی‌های برقی یا بادی استفاده کنید.
یکی از انواع مهم پیچ گوشتی‌های جغجغه‌ای پیچ گوشتی تلسکوپی است.
پیچ گوشتی جغجغه‌ای تلسکوپی:
این پیچگوشتی دارای یک خرطوم بلند 30 سانتی متری است که سر پیچگوشتی در انتهای این خرطوم قرار دارد و برای مواردی استفاده می‌شود که به محل پیچ کاری دسترسی ندارید.
پیچگوشتی برقی:
پیچ گوشتیهایی که با استفاده از نیروی برق می‌چرخند. این پیچ گوشتی‌ها نحوه استفاده آسان و سرعت بالایی دارند. اگر زمان برای شما مهم است و می‌خواهید تعداد زیادی پیچ را در مدت کمی پیچ کنید، حتما از یک پیچ گوشتی برقی استفاده کنید. پیچ گوشتی‌های برقی، خود به دو نوع پیچ گ.شتی‌های الکتریکی و ضربه‌ای تقسیم می‌شوند که در مقاله‌های بعدی بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.
پیچ گوشتی شارژی:
همانطور که از نام این وسیله پیداست، این پیچ گوشتی قابلیت شارژ دارد و به همین دلیل در هر جایی می‌توان از آن استفاده کرد وبه کار سرعت بخشید. به این نکته توجه کنید که پیچ گوشتی‌های شارژی برای کارهای کارگاهی و بزرگ مناسب نیست و برای کارهای مهم و تخصصی بهتر است از پیچ گوشتی‌های بادی استفاده کنید.
پیچ گوشتی بادی:
این پیچ گوشتی برای کار کردن به یک کمپرسور و شلنگ نیاز دارد و برای کارهای کارگاهی و کارخانه‌ای مناسب است.
نحوه کار کردن با پیچ گوشتی
احتمالاً همه شما، کار کردن با پیچ گوشتی‌ها را بلدید، اما برای اطمینان لازم دانستم، به صورت گذرا آن را توضیح دهم. برای کار با پیچ گوشتی، لازم دارید، ابتدا سوراخی در محل مورد نظر ایجاد کنید، سپس پیج را درون سوراخ قرار دهید، پیچ گوشتی مناسب را متناسب با نوع پیچ انتخاب کنید. سر پیچ گوشتی را داخل شیار پیچ قرار دهید، برای سفت کردن پیچ، آن را در جهت چرخش عقربه‌های ساعت و برای باز کردن پیچ، آن را در خلاف چهت عقربه‌های ساعت بجرخانید.
نکات مهم
دسته یک پیچ گوشتی خوب باید به گونه‌ای باشد که به راحتی در دست جا بگیرد و کار کردن با آن راحت باشد، در زبان عامیانه می‌گویند یک پیچ گوشتی باید خوش دست باشد یا ارگونومی مناسبی داشته باشد.
دسته پیچ گوشتی باید به گونه‌ای طراحی شود که نیروی گشتاور به حداکثر میزان خودش برسد. نیروی گشتاور، نیرویی است که باعث چرخش پیچ گوشتی می‌شود.
بهترین جنسی که برای میله پیچ گوشتی‌ها می‌توان در نظر گرفت، میله‌هایی از جنس فولاد کروم یا آنادیوم است. این میله‌ها از مقاومت بسیار زیادی برخوردارند و دچار خوردپی یا زنگ زدگی نمی‌شوند.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردم به طور کامل و مفصل درباره یکی از ابزارهای مهم، یعنی همان پیچ گوشتی توضیح دهم. اما در انتها باید بگویم فروشگاه ماشین ابزار، دارنده انواع وسایل بادی، برقی و شارژی مانند انواع کمپرسور، انواع دریل و غیره، آماده است تا بهترین و با کیفیت‌ترین ابزار را در اختیار شما قرار دهد.
